Stanowisko organizacji praw człowieka i zrzeszeń prawniczych w sprawie represji wobec białoruskich prawników

Ponad 50 wiodących organizacji zrzeszających prawników i adwokatów oraz promujących standardy praworządności i praw człowieka podpisało wspólne oświadczenie w związku z nasilającymi się represjami wobec prawników na Białorusi i pozbawieniem Dmitrija Łajewskiego prawa wykonywania zawodu adwokata.

Oświadczenie zostało przygotowane przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, Światową Organizację Przeciwko Torturom (OMCT), ARTICLE 19 we współpracy z Radą Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE). Oświadczenie poparły również organizacje i środowiska zrzeszające Białorusinów za granicą.

Jak podkreślono w oświadczeniu, białoruskie prawo przekształcono w narzędzie represji politycznych, a adwokaci stali się ofiarami prześladowań politycznych.

Prawnicy, którzy wyrażają poglądy sprzeczne z poglądami rządu lub reprezentują pokojowych demonstrantów czy przywódców opozycji w sądach, są pod stałą presją. Represje przeciwko przedstawicielom zawodów prawniczych przybierają różne formy, w tym postępowanie karne, areszty administracyjne lub postępowanie dyscyplinarne. W ciągu dziesięciu miesięcy ponad dwudziestu białoruskich prawników, którzy zajęli aktywne stanowisko zawodowe i obywatelskie, zostało pozbawionych prawa do wykonywania zawodu. W największym stopniu ubolewamy nad tym, że kluczowe organy samorządowe prawników na Białorusi same stały się podmiotami wdrażającymi cenzurę i represje, przyjmując za cel „oczyszczanie szeregów” prawników z „niepożądanych elementów”. Ostatnie wydarzenia są tego żywą ilustracją – głosi oświadczenie.

Sygnatariusze dokumentu wzywają wszystkich, którym bliskie są wartości praworządności, do wyrażenia solidarności z Dmitrijem Łajewskim i innymi prawnikami z Białorusi, którzy realizują misję dążenia do prawdy i sprawiedliwości oraz zapobiegania przekształcaniu prawa w narzędzie autorytarnej polityki. Ponadto, wzywają do:

• potępienia decyzji o pozbawieniu prawa do wykonywania zawodu podjęte wobec prawników  i adwokatów przez Białoruską Republikańską Izbę Adwokacką, Mińską Miejską Izbę Adwokacką, Mińską Okręgową Izbę Adwokacką oraz Komisję Kwalifikacyjną pod auspicjami Ministerstwa Sprawiedliwości w ciągu ostatnich 10 miesięcy i uznania je za akty prześladowań politycznych;
• zaprzestania wszelkiej współpracy z organami zarządzającymi wyżej wymienionych organizacji w ich obecnym składzie z uwagi na pełnienie przez nie funkcji represyjnych, aby nie legitymizować ich jako przedstawicieli interesów białoruskiej wspólnoty prawnej do tego czasu, kiedy ich działania można będzie uznać za faktyczne reprezentowanie interesów niezależnych prawników;
• udzielenia osobistego wsparcia Dmitrijowi Łajewskiemu, Andriejowi Moczałowemu, Jekaterinie Żełtonodze oraz innym białoruskim prawnikom pozbawionym uprawnień ze względu na postawę obywatelską i wyrażanie opinii, w tym przetrzymywanemu w areszcie adwokatowi i więźniowi politycznemu Maksimowi Znakowi.

Rozprawa w sprawie karnej dotyczącej politycznie motywowanych oskarżeń przeciwko adwokatowi Maksimowi Znakowi oraz liderce opozycji Marii Kolesnikowej rozpocznie się 4 sierpnia 2021 roku za zamkniętymi drzwiami, co tylko podkreśla represyjny charakter tego procesu.

Z pełną treścią oświadczenia (w języku rosyjskim i angielskim) można zapoznać się tutaj.