Tadżykistan – Uzupełniające wnioski do uwag końcowych Komitetu Przeciwko Torturom ONZ – 2014 r.

Amnesty International i Koalicja Przeciwko Torturom w Tadżykistanie przesłały informacje uzupełniające do rządowego raportu kontrolnego Tadżykistanu z 2014 r. (CAT/C/TJK/CO/2) do uwag końcowych Komitetu Przeciwko Torturom (KPT).

Komitet Przeciwko Torturom przygotował rekomendacje zmian legislacyjnych i działań po przeglądzie sytuacji w Tadżykistanie w 2012 r. Rząd stworzył Plan Działania, który miał gwarantować implementację tych zaleceń i uwag przygotowanych przez Specjalnego Sprawozdawcę ONZ ds. Tortur. Niestety Plan Działania nie był konsultowany z organizacjami pozarządowymi i nie realizuje w pełni zaleceń ONZ.

Jako główne kwestie budzące niepokój wskazano cztery grupy spraw: brak podstawowych gwarancji prawnych, problem z prowadzeniem szybkich, obiektywnych i efektywnych dochodzeń, bezkarność i warunki pozbawienia wolności.

W zakresie braku odpowiednich gwarancji prawnych podkreślono, że konieczne jest umożliwienie i wzmocnienie dostępu do prawników przez osoby pozbawione wolności. Ponadto zauważono, że władze Tadżykistanu nadużywają procedury tymczasowego aresztowania. Formułowane są także zarzuty dotyczące stosowania tortur i nieludzkiego traktowania, szczególnie w odniesieniu do osób postrzeganych jako zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Zdaniem organizacji państwo nie wywiązuje się z postanowień kodeksu postępowania karnego, który nie dopuszcza włączenia zeznań uzyskanych podczas tortur do materiału dowodowego w sprawie.

Uwagi dotyczące prowadzenia dochodzeń w sposób szybki, obiektywny i efektywny w sprawach, gdzie zarzucane jest stosowanie tortur i innego nieludzkiego traktowania wskazują na stosowanie represji wobec osób informujących o stosowaniu tortur. Podkreślono, że wiele ofiar tortur odmawia złożenia skargi z obawy na możliwe prześladowanie ze strony władz lub pogorszenia swojej sytuacji procesowej w trwających sprawach karnych.

Problem bezkarności wskazany w raporcie organizacji pozarządowych dotyczy prowadzenia dochodzeń wobec osób stosujących tortury. Liczba urzędników pociągniętych do odpowiedzialności za tortury pozostaje bardzo niska w stosunku do ilości wiarygodnych i dobrze udokumentowanych przypadków nieludzkiego traktowania. Często stosowaną praktyką jest również zwolnienie dyscyplinarne urzędników, dzięki czemu nie są oni pociągnięci do odpowiedzialności karnej za zezwolenie na stosowanie tortur.

Uwagi w raporcie dotyczyły także warunków pozbawienia wolności. Wskazano, że dostęp państwowych i międzynarodowych organów monitorujących warunki przetrzymywania więźniów w miejscach pozbawienia wolności jest wciąż utrudniony. Postulowane jest dopuszczenie do prowadzenia systematycznych i niezależnych przeglądów stanu ośrodków detencji przez takie organizacje jak np. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża. Organizacje zalecają także utworzenie grupy monitorującej ds. instytucji penitencjarnych przy rzeczniku praw obywatelskich, co było proponowane już w 2012 r. przez Rzecznika.

Wnioski uzupełniające do uwag końcowych Komitetu Przeciwko Torturom ONZ dostępne są tutaj.