Trzecia sesja robocza Warszawskiego Spotkania w Sprawie Wymiaru Ludzkiego

Dnia 4 października 2010 roku odbędzie się trzecia sesja robocza Warszawskiego Spotkania w Sprawie Wymiaru Ludzkiego w ramach konferencji przeglądowej OBWE poświęcona podstawowym wolnościom W związku z powyższym szereg organizacji pozarządowych wydało oświadczenie w sprawie sytuacji obrońców praw człowieka w państwach Azji Centralnej.International Partnership for Human Rights (Bruksela), Bułgarski Komitet Helsiński (Sofia), Obrońcy Praw Człowieka (Sztokholm), Moskiewska Grupa Helsińska (Moskwa), Holenderski Komitet Helsiński (Haga), Norweski Komitet Helsiński (Oslo) oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka (Warszawa) wydało oświadczenie w sprawie sytuacji obrońców praw człowiek w państwach Azji Centralnej.

Sygnatariusze oświadczenia zwrócili uwagę na szereg naruszeń, których dopuszczają się władze państw Azji Centralnej. I tak:
Działający w regionie OBWE obrońcy praw człowieka oraz ich rodziny są stale narażeni na prześladowania. W związku z przemocą na tle etnicznym, która miała miejsce w Kirgistanie w ostatnim czasie, obrońcy praw człowieka zmuszeni są działać w atmosferze niepewności i braku ochrony.  Podejmowane przez nich wysiłki w celu dokumentowania sytuacji, prowadzą do oskarżeń ze strony władz o rozsiewanie fałszywych informacji i prowokowanie zamieszek. Obrońcy praw człowieka pochodzenia Uzbeckiego, są szczególnie narażeni na prześladowania. Natomiast ci pochodzenia kirgiskiego oskarżania są o zdradę narodu.

Dnia 15 września 2010 roku sąd z południa Kirgistanu skazał przewodniczącego organizacji „Vozdukh” („Powietrze”) Azimzhan Askarova, na dożywocie za rzekome uczestnictwo w manifestacji, w trakcie której zginął jeden policjant, a kilku zostało rannych. Istnieją poważne podstawy, aby sądzić, że zarzuty motywowane były politycznie i wynikały z działalności Askarova na rzecz praw człowieka.

Mimo wezwań ze strony najważniejszych aktorów międzynarodowych, rząd w Kazachstanie wciąż przetrzymuje w więzieniach działaczy na rzecz ochrony praw człowieka.  Yevgeni Zhovtis, założyciel organizacji działającej na rzecz praw człowieka i rządów prawa, od roku pozbawiony jest wolności po procesie karnym, którego rzetelność budzi poważne wątpliwości pod względem standardów międzynarodowych.

Pomimo niewielkich reform przeprowadzonych  przez rząd w Turkmenistanie, sytuacja polityczna w tym kraju nadal nie sprzyja rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego. Działacze i ich rodziny wciąż są represjonowani. Niekiedy odmawia im się prawa wyjazdu za granicę. Annakurban Amanklychev i Sapardurdy Khadzhiev, aktywiści skazani za działalność w ochronie praw człowieka,  odbywają kary w więzieniach o zaostrzonym rygorze, w przepełnionych i brudnych celach, zmuszani są do wykonywania ciężkich prac rolnych. Jedna z działaczek, Ogulsapar Muradov, zmarła w niewyjaśnionych okolicznościach w trakcie odbywania kary. Według jej rodziny, ciało zmarłej nosiło ślady tortur. To tylko niektóre z szeregu przypadków, w których władze jawnie łamią prawa osób działających w ochronie praw człowieka.

W Tadżykistanie przepisy o pomówienie i zniesławienie stosowane są nadal w celu ograniczenia wolności wypowiedzi dziennikarzy zajmujących się sprawami korupcji i łamania praw człowieka.
W Uzbekistanie działają jedynie dwie organizacje broniące praw człowieka. Wielu działaczy zmuszonych było opuścić kraj w obawie o wolność. Wielu innych przebywa w więzieniu.

Oświadczenie wydano, aby wyrazić solidarność z aktywistami z Azji Centralnej w ich walce o ochronę praw człowieka. Według sygnatariuszy, niezwykle ważne jest, aby otrzymali oni pełne wsparcie ze strony społeczności międzynarodowej w swojej kampanii na rzecz praw człowieka. Państwa członkowskie OBWE zobowiązały się chronić prawa człowieka, w związku z tym organizacja ta ma szczególnie ważną rolę do odegrania.

Sygnatariusze zaapelowali do państw członkowskich OBWE o zajęcie się kwestią obrońców praw człowieka na najbliższym szczycie OBWE w Astanie ( 1-2 grudnia 2010),  jako sprawą priorytetową oraz o uzgodnienie konkretnych działań, mających na celu wzmocnienia ochrony działaczy na rzecz praw człowieka w regionie. Wezwali ponadto władze Kirgistanu, Kazachstanu, Turkmenistanu, Tadżykistanu i Uzbekistanu do przeprowadzenia rzetelnych śledztw w opisanych sprawach oraz skutecznej ochrony działalności w obronie praw człowieka.

treść oświadczenia w języku angielskim (pdf)

treść oświadczenia w języku rosyjskim (pdf)