Wielka Izba ETPC: brak naruszenia swobody wypowiedzi w sprawie Delfi p. Estonii

Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydała wczoraj wyrok w sprawie Delfi p. Estonii dotyczący odpowiedzialności administratora portalu informacyjnego za bezprawne komentarze internautów zamieszczane pod artykułami redakcyjnymi (skarga nr 64569/09). Wielka Izba utrzymała w mocy wcześniejszy wyrok Izby Trybunału, uznając, że obciążenie portalu odpowiedzialnością za wpisy osób trzecich nie naruszało swobody wypowiedzi (art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka).

Wyrok ma szczególne znaczenie dla administratorów stron internetowych będących prasą, które umożliwiają komentowanie materiałów dziennikarskich i zachęcają do tego swoich użytkowników oraz są prowadzone na komercyjnych zasadach. ETPC opowiedział się za szerokim zakresem obowiązków tych podmiotów w stosunku do wpisów dodawanych przez internautów. Wielka Izba podkreśliła jednocześnie, że jej rozważania nie dotyczą innego rodzaju serwisów współtworzonych przez użytkowników, takich jak fora internetowe czy media społecznościowe, w których administrator nie zamieszcza własnych treści, a także stron czy blogów „prowadzonych w ramach hobby” (par. 116).

Wielka Izba stwierdziła, że ingerencja w swobodę wypowiedzi miała w sprawie Delfi wystarczającą podstawę prawną oraz była „konieczna w demokratycznym społeczeństwie” z uwagi na cztery czynniki, wyodrębnione już wcześniej w wyroku Izby. Po pierwsze, był to kontekst spornych komentarzy – zdaniem Wielkiej Izby portal zachęcał do publikowania treści przez użytkowników, pośrednio na nich zarabiał, miał też faktyczną kontrolę nad ich dostępnością w sieci (mógł decydować o ich zablokowaniu). Co więcej, w ocenie Wielkiej Izby cześć bezprawnych komentarzy można było zakwalifikować jako mowę nienawiści lub nawoływanie do przemocy, tj. dwie kategorie wypowiedzi, które stanowią najbardziej skrajne nadużycie wolności słowa i nie są objęte ochroną gwarantowaną w ramach art. 10 EKPC. Po drugie, Wielka Izba zwróciła uwagę na ograniczone w praktyce możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności autorów obraźliwych wpisów z uwagi na ich anonimowy charakter. Po trzecie środki stosowane przez Delfi w celu przeciwdziałania rozpowszechnianiu bezprawnych treści na portalu zostały uznane za niewystarczające. Ostatni czynnik, który wzięła pod uwagę Wielka Izba, to niska kwota zasądzonego w sprawie zadośćuczynienia, które dla portalu nie stanowiło nadmiernie dotkliwej sankcji.

Do opinii zostało złożone jedno zdanie odrębne, w którym sędziowie A. Sajó i N. Tsotsoria przedstawili daleko idącą krytykę decyzji Wielkiej Izby.
HFPC była zaangażowana w sprawę Delfi p. Estonii HFPC od 2011 r. Fundacja złożyła w sprawie dwie opinie przyjaciela sądu – zarówno przed Izbą Trybunału, jak i Wielką Izbą, w których przedstawiliśmy pogląd, że wyroki estońskich sądów stanowiły nieuzasadnioną ingerencję w wolność słowa administratora portalu. Warto dodać, że obecnie na rozpoznanie przed ETPC oczekuje polska sprawa dotycząca odpowiedzialności administratora bloga za komentarze internautów – Jezior p. Polce. W tej sprawie HFPC reprezentuje skarżącego przed Trybunałem.

Szczegółowe omówienie wyroku Wielkiej Izby dostępne jest tutaj.