Zmiany w prawie wyborczym – stanowisko HFPC

HFPC skierowała do Senatu stanowisko w sprawie projektowanych zmian w Kodeksie wyborczym. Fundacja podkreśliła, że zmiany polegające na zniesieniu możliwości głosowania korespondencyjnego naruszają Konstytucję oraz prawo międzynarodowe.

Głosowanie przez pełnomocnika, nie korespondencyjne

Pomysłodawcy projektu argumentują, że „głosowanie korespondencyjne w istotny sposób zwiększa ryzyko nieprawidłowości”, a w przypadku osób, które nie będą mogły udać się do lokalu wyborczego, możliwość oddania głosu zostanie zagwarantowana poprzez instytucję głosowania przez pełnomocnika.

W stanowisku HFPC podkreślono, że zgodność głosowania korespondencyjnego z Konstytucją potwierdził Trybunał Konstytucyjny w 2011 r. Trybunał wskazał w uzasadnieniu, że „postulat wprowadzenia tej formy głosowania od lat zgłaszany był przez przedstawicieli doktryny prawa, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Państwową Komisję Wyborczą”.

„Usunięcie obowiązujących regulacji w tym zakresie stanowić będzie poważny regres w zakresie rozwoju prawa wyborczego w Polsce oraz celowe pogorszenie sytuacji osób z niepełnosprawnościami” – ocenia adw. Marcin Wolny, prawnik HFPC.

Wbrew przepisom prawa międzynarodowego

Proponowana zmiana narusza również zobowiązania wynikające z prawa międzynarodowego. W 2012 r. Polska ratyfikowała Konwencję ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, zgodnie z którą państwa strony zapewniają osobom niepełnosprawnym możliwość pełnego i efektywnego uczestnictwa w życiu publicznym i politycznym. Tymczasem likwidacja możliwości głosowania korespondencyjnego ogranicza samodzielność osób z niepełnosprawnościami.

„O potrzebie istnienia głosowania korespondencyjnego świadczy m.in. to, iż w świetle badań Biura Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadzonych po wyborach samorządowych w 2014 r. w 84% lokali stwierdzono uchybienia w zakresie ich dostępności dla osób z niepełnosprawnościami” – dodaje Jarosław Jagura, prawnik HFPC.

Regulacja dostępnych metod głosowania jest również istotna z perspektywy obywateli Unii Europejskiej, biorących udział w wyborach samorządowych lub do Parlamentu Europejskiego. Potrzeba istnienia głosowania korespondencyjnego wynika z zasad zawartych w Karcie Praw Podstawowych, jak również z faktu, że Konwencja ONZ została ratyfikowana także przez Unię Europejską.

Uwagi PKW

Ponadto Helsińska Fundacja Praw Człowieka oceniła, że uwagi i wątpliwości podniesione przez Państwową Komisję Wyborczą w zakresie gwarancji sprawności i rzetelności procedur wyborczych oraz ich sprawności w kontekście wyborów samorządowych zaplanowanych na 2018 r. muszą zostać poddane wnikliwej analizie.

„Przeprowadzenie rzetelnych i w pełni wolnych wyborów było jednym z warunków przystąpienia Polski do Rady Europy w 1991 r. Odstąpienie od podstawowych zasad systemu wyborczego utworzonego po 1989 r. (np. Państwowej Komisji Wyborczej składającej się z uznanych i niezawisłych sędziów) może w ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka stanowić poważny regres w rozwoju instytucji demokratycznych w Polsce” – wskazano w stanowisku HFPC.

Opinia HFPC dostępna jest tutaj.

Ponadto zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi stanowiskami wobec regulacji, zaprezentowanymi przez: Fundację im. Stefana Batorego, Państwową Komisję Wyborczą oraz Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.