Efekt mrożący na organizacje społeczne. Opinia HFPC do zmian w ustawie

Helsińska Fundacja Praw Człowieka w opinii przesłanej do Marszałek Sejmu wskazała na niekonstytucyjność ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie w brzmieniu zaproponowanym przez Senat. Powodem niekonstytucyjności jest, zdaniem Fundacji, wyjście poprawek przyjętych przez Senat poza granice ustawy.

Pierwotne brzmienie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie nie zawierało żadnych zmian odnoszących się do Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym udziału organizacji społecznych w takich postępowaniach. Zmiany te pojawiły się w poprawkach Senatu. Jak wskazuje HFPC, z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika jednak, że poprawki Senatu muszą odnosić się wprost do materii ustawy przekazanej Senatowi.

Poprawki Senatu niekonstytucyjne – wskazuje orzecznictwo TK

Według Fundacji Helsińskiej, przyjęte przez Senat zmiany stanowią istotne zagrożenie dla społeczeństwa obywatelskiego. Zmiany te zakładają m.in. wprowadzenie do postępowania administracyjnego instytucji nadużycia prawa procesowego przez organizacje społeczną. To faktyczne „ubezwłasnowolnienie” organizacji społecznych w toku postępowania administracyjnego, prowadzące w konsekwencji do tego, że nie będą one mogły wyraziście oponować lub lobbować za określonym rezultatem postępowania administracyjnego.

Przyjęcie zmian wywrze efekt mrożący na organizacje społeczne

Po wprowadzeniu zaproponowanych zmian, sposoby działania organizacji społecznych ulegną znacznemu ograniczeniu. Ryzyko poniesienia znacznych konsekwencji finansowych (np. obciążenie kosztami sądowymi za nadużycie prawa procesowego przez org. społeczną) wywrze na przynajmniej części organizacji społecznych efekt mrożący, trwale zniechęcając je od udziału w postępowaniu administracyjnym.

Ostatnim wątkiem, na który wskazuje HFPC w swoich uwagach jest niezgodność ustawy z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. Zgodnie z dyrektywą, społeczeństwo obywatelskie musi mieć możliwość udziału w procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska. Niedotrzymanie tego zobowiązania, może spowodować wszczęcie przez Komisję Europejską postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka apeluje do Sejmu o odrzucenie poprawek Senatu.

Opinia powstała w ramach projektu „Monitoring systemu ochrony praw człowieka w Polsce” finansowanego ze środków EOG w ramach Funduszu Aktywni Obywatele.

Do pobrania:

• Opinia HFPC do zmian w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie