HFPC o prawie do informacji w postępowaniu karnym

HFPC przedstawiła Ministrowi Sprawiedliwości swoje uwagi do projektowanych wzorów pouczeń stosowanych w postępowaniach karnych i w sprawie o wykroczenie.

Modyfikacje tych wzorów wynikały głównie z ostatnich zmian przepisów procedury karnej, które wejdą w życie 15 kwietnia 2016 r. HFPC wskazała, że sposób przedstawienia informacji o prawach i obowiązkach osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia ma istotne znaczenie z perspektywy spełniania standardów ochrony praw człowieka. Obowiązki informacyjne państwa w przywołanym zakresie wynikają z orzecznictwa ETPC oraz unijnej dyrektywy w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym. „Informowanie nieprofesjonalnych uczestników procesu o ich uprawnieniach i obowiązkach jest szczególnie istotne w kontekście licznych zmian w procedurze karnej wprowadzonych w ostatnich latach. To właśnie wiedza o uprawnieniach i obowiązkach może zapobiegać nadużyciom funkcjonariuszy i sprzyja realizacji prawa do rzetelnego postępowania” – stwierdziła adw. Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

HFPC przedstawiła również propozycje działań dla Ministerstwa Sprawiedliwości, które zapewnią lepszą realizację prawa do informacji w sprawach karnych i postępowaniach w sprawie o wykroczenie. HFPC zwróciła uwagę, że Ministerstwo powinno jak najszybciej zapewnić pełną dostępność pisemnych pouczeń w językach obcych. Przy ostatniej zmianie wzorów pouczeń ich pisemne tłumaczenia zostały opublikowane na stronie MS wiele miesięcy po wejściu w życie odpowiednich przepisów.

Zdaniem HFPC Ministerstwo powinno także rozważyć przygotowanie pouczeń przystosowanych do potrzeb osób słabowidzących i niesłyszących (np. w alfabecie Braille’a lub w pliku dźwiękowym). Z perspektywy ułatwienia komunikacji warto byłoby przygotować też broszurą informacyjną, która byłaby dostępna m.in. na komisariatach policji, w aresztach i zakładach karnych oraz w sądach i prokuraturach.

HFPC w styczniu 2016 r. zakończyła opracowanie raportu w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym. Z badania wynika, że unijne prawo zostało tylko częściowo wdrożone do polskiego procesu karnego. „Wciąż problemem pozostaje język, jakim są zredagowane pouczenia. Obecnie ich treść często stanowi powtórzenie lub jedynie lekką parafrazę przepisów ustaw i jest niezrozumiała dla szerokiego grona odbiorców” – powiedział Michał Kopczyński, prawnik HFPC.

Uwagi HFPC do projektów wzorów pouczeń dostępne są tutaj.

Raport o wdrożeniu dyrektywy UE dot. prawa do informacji w postępowaniu karnym dostępny jest tutaj, a broszura informacyjna tutaj.