< Omówienie orzeczeń ETPCz

Orzeczenie w sprawie Nedelcheva przeciwko Bułgarii

Sprawa dotyczy grupy mieszkańców miasta portowego Burgas i miejscowości wypoczynkowej Sozopol nad Morzem Czarnym. Przodkowie skarżących byli właścicielami gruntów rolnych w rejonie Sozopola i zostali wywłaszczeni przez władze komunistyczne. W latach 80. XX wieku grunty te znalazły się w granicach budowanego ośrodka wypoczynkowego. Ośrodek był początkowo zarządzany przez przedsiębiorstwo państwowe, przekształcone najpierw w spółkę państwową, potem w akcyjną, a następnie ulegało stopniowej prywatyzacji.

Około jednej trzeciej terytorium ośrodka stanowiły grunty, które powinny być zwrócone w naturze byłym właścicielom na podstawie ustawy o gruntach rolnych, która weszła w życie w 1991 r. (ALA). Na jej podstawie skarżący zwrócili się o zwrot gruntu odebranego ich przodkom. W 1992 r. komisja ds. nieruchomości rolnych postanowiła przywrócić skarżącym prawa własnościowe do gruntu na terenie ośrodka o pow. ok. 11,5 tys. m kw. (działka A). Odmówiła natomiast tego w odniesieniu do pozostałych ponad 8 tys. m kw. (działka B), gdyż były na niej wybudowane budynki i infrastruktura.

W 1993 r. skarżący zwrócili się do Rady Ministrów o wydanie im działki A oraz przekazanie rekompensaty za działkę B. Chociaż w październiku 1994 r. komisja ds. nieruchomości rolnych w Sozopolu formalnie przeniosła na skarżących posiadanie działki A, skarżący nie mogli jednak fizycznie objąć tej działki, gdyż znajdowała się na ogrodzonym terenie zamkniętym.

Skarżący podejmowali potem szereg działań adresowanych do władz państwowych, zmierzających do odzyskania należnej im ziemi lub jej rzeczywistej równowartości.

Sąd Rejonowy w Burgas wydał wyrok przyznający skarżącym rekompensatę odzwierciedlającą wartość ziemi. Wyrok ten został utrzymany w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjny, ale skarżący nie doczekali się należnej rekompensaty.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucili, że byli w sposób nieuczciwy pozbawieni prawa własności do działki A bez możliwości odpowiedniej rekompensaty. Poza tym twierdzili, że nie otrzymali odszkodowania za działkę B, mimo że został wydany w tej sprawie ostateczny wyrok sądu na ich korzyść. Zdaniem skarżących postępowanie w sprawie zwrotu nieruchomości toczyło się w sposób przewlekły.