Sąd Okręgowy uniewinnił Pawła Gąsiorskiego w sprawie o zniesławienie gminy

Sąd Okręgowy uniewinnił dziennikarza, którego gmina oskarżyła o zniesławienie po publikacji krytycznych materiałów prasowych dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi

• Dnia 3 sierpnia 2022 r. Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego uznając red. Pawła Gąsiorskiego za niewinnego popełnienia zarzucanych mu czynów. Wyrok jest prawomocny.
• W I instancji Sąd warunkowo umorzył postępowanie, uznając jednak, że dziennikarz dopuścił się zniesławienia gminy. Zobowiązał oskarżonego do zapłaty nawiązki w wysokości 500 zł, publikacji przeprosin i zwrotu kosztów powstępowania. Apelację od wyroku złożyły obie strony.
• Na prośbę HFPC dziennikarza pro bono reprezentował przed sądem mec. Tomasz Bieda.

Nakładanie sankcji za artykuły negatywnie oceniające władzę publiczną nieuzasadnione

W listopadzie 2020 r. gmina Rędziny złożyła prywatny akt oskarżenia przeciwko dziennikarzowi o zniesławienie w związku z publikacją dwóch artykułów, w których krytycznie ocenił program gospodarki śmieciowej wprowadzony przez lokalny samorząd. W pierwszej publikacji redaktor wskazał, że gmina „nieźle zarabia na odpadach”. Drugi artykuł opisywał rozstrzygnięcie przetargu na świadczenie usług odbierania i gospodarowania odpadami oraz zawyżone opłaty, jakie w związku z tym ponoszą mieszkańcy gminy.

Dnia 23 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie uznał dziennikarza za winnego zniesławienia, jednakże warunkowo umorzył postępowania z uwagi na niską szkodliwość społeczną czynu. W ustnym uzasadnieniu Sąd wskazał, że drugi opublikowany przez redaktora artykuł zatytułowany „Płacicie zdecydowanie za dużo za odbiór śmieci!” nie zawierał treści, które mogłyby stanowić podstawę do postawienia zarzutów. Pierwszy natomiast zdaniem Sądu opierał się na nieprawdziwych twierdzeniach, a dziennikarz nie wykazał się należytą starannością w przedstawieniu problemu dotyczącego gospodarowania odpadami komunalnymi przez gminę. Sąd podkreślił jednak w ustnym uzasadnieniu, że nieuzasadnione jest nakładanie sankcji za artykuły negatywnie oceniające władzę publiczną i dlatego warunkowo umorzył postępowanie.  

Sąd uniewinnia dziennikarza i dostrzega wątpliwości co do tego, czy gminę można zniesławić

Działania dziennikarza odmiennie ocenił Sąd II instancji uznając, że nie ma podstaw do przypisania red. Pawłowi Gęsiarskiemu winy.  W ustnym uzasadnieniu Sąd zwrócił uwagę, że artykułu prasowe będące przedmiotem sporu należy czytać jako całość i podkreślił, że miały one służyć debacie społecznej w zakresie wysokości ponoszonych opłat  przez mieszkańców za wywóz śmieci. Sąd uznał, że zasadność wysokości stawki za odbiór odpadów stanowi kwestię ocenną.  Sąd stwierdził przy tym, że sformułowania wykorzystane przez oskarżonego w materiałach pasowych nie pozwalają na stwierdzenie, że przekroczył on granicę, która pozwalałaby przyjąć, że jego zachowanie jest przestępstwem.

Odnosząc się do kwestii legitymacji czynnej gminy w sprawach o zniesławienie – czyli tego, czy gmina może oskarżyć o zniesławienie –  w ustnym uzasadnieniu Sąd II instancji zauważył, że budzi ona rozliczne wątpliwości. Sąd odnotował, że orzecznictwo ETPC kwestionuje możliwość uznania tego rodzaju jednostki za pokrzywdzone przestępstwem zniesławienia. Sąd uznał jednak, że nie można jednoznacznie wykluczyć takiej możliwości.

Jednoznaczne stanowisko ETPC w zakresie ochrony dóbr osobistych osób prawnych sprawujących władzę publiczną

„Cieszymy się, że zapadł wyrok uniewinniający. Żałujemy jednak, że sąd w ustnym uzasadnieniu wyroku dopuścił możliwość kierowania aktów oskarżenia o zniesławienie przez gminę. Tym bardziej, że w marcu tego roku zapadł bardzo ważny wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w którym Trybunał uznał tego rodzaju działanie za niedopuszczalne na gruncie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka” – mówi Konrad Siemaszko, prawnik HFPC, odwołując się do wyroku Trybunału w sprawie OOO Memo przeciwko Rosji.

„Uważamy, że interpretując art. 212 Kodeksu karnego zgodnie z Europejską Konwencją Praw Człowieka, gmina, jako osoba prawna sprawująca władzę publiczną, nie może być uznana za podmiot pokrzywdzony przestępstwem zniesławienia” – dodaje Zuzanna Nowicka, prawniczka HFPC.

„Dobrze jednak, że sąd w ustnym uzasadnieniu dostrzegł te wątpliwości. Pozwala to mieć pewną nadzieję co do przyszłych orzeczeń” – zauważyła Weronika Bilińska, również prawniczka HFPC.

HFPC pragnie serdecznie podziękować mec. Tomaszowi Biedzie za prowadzenie sprawy pro bono dziennikarza – Pawła Gąsiorskiego.

Sprawa jest prowadzona w HFPC w ramach pomocy prawnej dla dziennikarzy i dziennikarek wspieranej przez Media Defence.