Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uznał, że push-back rodziny z Iraku był bezprawny

Sprawa dotyczy rodziny (3 dorosłych i 4 dzieci), którzy pod koniec września 2021 r. zostali zatrzymani przez Straż Graniczną w okolicy Michałowa. Cudzoziemcy zadeklarowali, że chcieli ubiegać się o ochronę międzynarodową w Polsce. Jednak zostali zawróceni do granicy, bez możliwości wypowiedzenia się, czy wyrażenia obawy przed wydaleniem do Białorusi. Doszło do tego na podstawie rozporządzenia MSWiA z 20 sierpnia 2021 o ograniczeniu ruchu na przejściach granicznych. Cudzoziemcy poinformowali, że po wydaleniu padli ofiarą przemocy ze strony funkcjonariuszy białoruskich. Gdy udało im się ponownie dotrzeć do Polski, wówczas złożyli wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej.

W dzisiejszym wyroku WSA w Białymstoku podzielił wszystkie zarzuty stawiane przez rodzinę, jak i przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który złożył w tej sprawie swoją własną skargę.

W ustnych motywach wyroku WSA w Białystoku wskazał przede wszystkim, że wadliwa była podstawa prawna dokonanej czynności – przepis rozporządzenia umożliwiający zawracanie cudzoziemców do granicy naruszał przepisy wyższego rzędu dotyczące praw uchodźców: Konstytucję RP, Konwencję Genewską w sprawie statusu uchodźców i Kartę Praw Podstawowych UE. W swoim wyroku WSA w Białymstoku podkreślił również, że rozporządzenie, na podstawie którego dokonana została zaskarżona czynność nie posiadało odpowiedniej podstawy w ustawie o ochronie granicy państwa. Ta zezwala jedynie na ograniczenie ruchu granicznego na przejściach granicznych, tymczasem cudzoziemcy zostali zawróceni do odcinka granicy znajdującego się w lesie, poza przejściem granicznym.

Wobec tego, zdaniem WSA w Białymstoku, skarżący zostali pozbawieni możliwości ubiegania się w Polsce o udzielenie im ochrony międzynarodowej. Natomiast, nawet gdyby rodzina nie złożyła takiego wniosku, to i tak obowiązkiem Straży Granicznej było wszczęcie postępowania administracyjnego o zobowiązanie do powrotu, jak również zbadanie, czy w przypadku wydalenia nie będzie ona narażona na niebezpieczeństwo, czego nie dokonano wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów prawa.

„To bardzo dobry wyrok, w którym Sąd nie tylko odniósł się do indywidualnej sprawy rodziny irackiej – stwierdzając bezprawność ich wywózki do granicy z Białorusią, ale także podważył legalność rozporządzenia umożliwiającego takie działania, wskazując także na to, że niesłusznie nie zezwala ono osobom ubiegającym się o ochronę międzynarodową na wjazd do Polski” – powiedział mec. Jacek Białas, prawnik HFPC, pełnomocnik rodziny.

„Jest to kolejny wyrok w którym polskie sądy stwierdziły bezprawność działań podejmowanych przez władze na granicy polsko-białoruskiej od sierpnia 2021 r. We wcześniejszych wyrokach podważone zostały przepisy o zakazie wjazdu do strefy stanu wyjątkowego czy wprowadzone w październiku 2021 r. przepisy dające podstawę do zawrócenia cudzoziemców do granicy na podstawie tzw. postanowienia o opuszczeniu RP. Istotnym problemem pozostaje, jak te wyroki wpłyną na praktykę działania Straży Granicznej” – dodał mec. Białas.

Wyrok nie jest prawomocny.

Sygn. akt II SA/Bk 492/22, II SA/BK 493/22, II SA/Bk 494/22

O tej sprawie i podobnych pisaliśmy tutaj: PRZECZYTAJ