Ustawa antyterrorystyczna: Obywatelskie wysłuchanie publiczne

HFPC, Uniwersytet Warszawski, Fundacja Panoptykon, Amnesty International i Fundacja ePaństwo ze wsparciem merytorycznym Fundacji im. Stefana Batorego i Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” zorganizowały Obywatelskie wysłuchanie publiczne w sprawie rządowego projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych. Wysłuchanie odbyło się 6 czerwca 2016 r. na Uniwersytecie Warszawskim. Do zabrania głosu zgłosiło się aż 40 mówców.

Marcin Wolny, prawnik HFPC, podczas przedstawiania stanowiska Fundacji stwierdził, że projekt jest de facto  ustawą o stanie wyjątkowym, a nie ustawą antyterrorystyczną, ponieważ zawiera szereg poważnych ograniczeń wolności. „Twardą walutą praw i wolności płacimy za iluzoryczne poczucie bezpieczeństwa” – ocenił Marcin Wolny. Podkreślał również, że stosowanie szczególnych restrykcji wobec cudzoziemców i gromadzenie bezterminowo ich danych mogą prowadzić do tego, że wkrótce przepisy zostaną także zaostrzone względem obywateli.

„To jest ustawa, która otwiera drzwi do poważnych naruszeń praw i wolności” – stwierdziła natomiast Draginja Nadażdin z Amnsety International. Podkreśliła, podobnie jak wielu mówców, że ustawa nie wprowadza odpowiedniego nadzoru na służbami i zostawia zbyt wiele pola do samodzielnych decyzji szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Wiele osób zabierających głos podkreślało dyskryminacyjny charakter ustawy, wprowadzający podwójne standardy dla obywateli i cudzoziemców. Piotr Niemczyk, który jest ekspertem sejmowej komisji ds. służb specjalnych, stwierdził wręcz, że ma ona charakter rasistowski. „Przez zapisy dotyczące możliwych działań wobec cudzoziemców ustawa doprowadzi do obniżenia reputacji Polski na świecie” – powiedział. Dodał również, że ustawa ta nie wprowadza koordynacji działań służb.

Wiele zarzutów padło również wobec katalogu zdarzeń o charakterze terrorystycznym. Ewa Kulik-Bielińska z Fundacji im. Stefana Batorego wskazała, że określanie, co może być uznane za taki incydent w drodze rozporządzenia, a nie w ustawie pozwala na łatwą zmianę przepisów i rozszerzanie zakresu ograniczeń.

Istotny wątek poruszyła Grażyna Kopińska, również reprezentująca Fundację im. Stefana Batorego. Skrytykowała ona sposób, w jaki były prowadzone prace nad ustawą. Projektu nie wpisano do rejestru prac Rady Ministrów. Nie pokazano jego założeń ani perspektywy międzynarodowej. Pominięto konsultacje społeczne. Wpisanie go jako procedowanego w trybie specjalnym pozwoliło też na ominięcie uzgodnień międzyresortowych.

Debatujący wskazywali, że ustawa antyterrorystyczna nie jest przygotowywana na Światowe Dni Młodzieży czy szczyt NATO, bo od wprowadzenia ustawy w życie do organizacji imprez pozostaje zbyt mało czasu na wdrożenie wszystkich procedur. Poza tym projektowana ustawa obowiązywałaby również po zakończeniu tych wydarzeń.

Wniosek o zorganizowanie wysłuchania publicznego w ramach prac legislacyjnych nie zyskało poparcia posłów podczas sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych. Dlatego zorganizowano Obywatelskie wysłuchanie publiczne, by mimo wszystko stworzyć przestrzeń do zaprezentowania opinii i stanowisk reprezentantów różnych środowisk.

Nagranie audio dostępne jest tutaj.

Nagranie wideo dostępne jest tutaj.

Pełna treść opinii HFPC o ustawie antyterrorystycznej dostępna jest tutaj.