Zakazane sekundy: zakaz publikacji antyuchodźczego spotu wyborczego w części obejmującej wizerunek dziennikarki

18 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zakazał publikacji spotu wyborczego, który wzbudził szereg protestów ze względu na swoją antyuchodźczą wymowę. Zakaz wydano na rok i dotyczy części, w której wykorzystano wizerunek dziennikarki bez jej zgody.

Postanowienie o zabezpieczeniu wykorzystania wizerunku

W uzasadnieniu sąd wskazał, że z okoliczności podanych w pozwie wynika, że dziennikarka, Pani Justyna Śliwowska-Mróz, nie zezwoliła partii politycznej na wykorzystanie swojego wizerunku w kampanii wyborczej, w tym we wspomnianym materiale. Sąd wziął pod uwagę kontekst wykorzystania i rozpowszechniania wizerunku dziennikarki. Zdaniem sądu można wstępnie przyjąć, że spot godzi w dobre imię Pani Śliwowskiej-Mróz. Powyższe dobro osobiste obejmuje również dobre imię zawodowe, które jak wskazał sąd, w przypadku dziennikarza budowane jest poprzez cechę niezależności. Jednocześnie podkreślił, że niezależność koreluje z wymogami obiektywizmu, rzetelności i staranności przewidzianymi w prawie prasowym. Podkreślił także, że włączenie wizerunku dziennikarza do materiału przygotowanego przez partię polityczną, działającą jako komitet wyborczy, w celu prowadzenia agitacji wyborczej, może godzić w powyższe atrybuty tej osoby.

Sąd uznał, że w powszechnym odbiorze spot może utrwalić przekonanie, że dziennikarka publicznie identyfikuje się z treściami w nim przedstawionymi oraz popiera kandydatów zgłoszonych przez partię polityczną. W związku z tym sąd zdecydował o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zakazanie partii politycznej publikacji spotu przez rok w zakresie, w jakim obejmuje wizerunek Justyny Śliwowskiej-Mróz.

Pozew o naruszenie dóbr osobistych

W październiku 2018 r. podczas wyborów samorządowych partia polityczna opublikowała spot wyborczy, w którym wykorzystano wizerunek dziennikarki – Justyny Śliwowskiej-Mróz – bez jej zgody. Interwencję w sprawie podjął m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich, który wniósł o podjęcie przez prokuraturę sprawy z urzędu w przedmiocie popełnienia przestępstwa rozpowszechniania mowy nienawiści. Prokuratura odmówiła śledztwa, ale 19 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy uwzględnił zażalenie Rzecznika Praw Obywatelskich i Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.

Na prośbę HFPC dziennikarkę pro bono reprezentuje Kancelaria Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy, która w jej imieniu wytoczyła powództwo cywilne o naruszenie dóbr osobistych. W pozwie dziennikarka domaga się m.in. usunięcia spotu wyborczego ze stron internetowych oraz przekazania 20 000 zł na rzecz jednej z fundacji.

Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka sprawa jest przykładem wykorzystywania dziennikarzy w działalności politycznej, co jest nie do pogodzenia z zasadą neutralności i rzetelności dziennikarskiej. Takie działanie bez zgody zainteresowanego prowadzi do naruszenia jego dobrego imienia i zagraża wolności mediów.

Sprawa jest prowadzona w ramach grantu Media Legal Defence Initiative, oferującego pomoc prawną dla dziennikarzy i blogerów.