Do ETPC trafia kolejna sprawa dotycząca wadliwego powołania sędziego do orzekania. HFPC kieruje opinię przyjaciela sądu i przedstawia genezę kryzysu konstytucyjnego w Polsce

Skierowaliśmy do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinię przyjaciela sądu w sprawie Xero Flor przeciwko Polsce. To pierwsze postępowanie, w którym Trybunał w Strasburgu będzie musiał rozstrzygnąć, czy wadliwe powołanie osoby do orzekania w Trybunale Konstytucyjnym narusza prawo do rozpoznania sprawy przez sąd ustanowiony ustawą. Prawo to wynika z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Obecnie kwestionowana jest legalność wyboru trzech osób orzekających w Trybunale Konstytucyjnym wybranych na prawidłowo obsadzone stanowiska sędziów TK. Tezę o nieskuteczności ich wyboru podziela wielu prawników, Rzecznik Praw Obywatelskich, sądy i organy międzynarodowe. To właśnie m.in. na ten fakt wskazuje spółka Xero Flor w swojej skardze do ETPC, podkreślając, że jedna z osób orzekająca w TK została wybrana nieskutecznie i nie powinna orzekać w sprawie dotyczącej spółki, co narusza prawo do sądu ustanowionego ustawą w świetle art. 6 EKPC.

Zaskarżona przed Trybunałem w Strasburgu sprawa, dotyczy umorzenia postępowania przez TK w sprawie skargi konstytucyjnej, którą złożyła firma Xero Flor w Polsce sp. z o.o. My, w przygotowanej opinii przyjaciela sądu, podkreślamy szczególną wagę skargi konstytucyjnej jako narzędzia ochrony wolności i praw jednostki. Skarga jest istotnym narzędziem, pomimo tego, że można w niej zarzucić jedynie niekonstytucyjność danego przepisu, a nie zaskarżyć wyrok. Naruszenie praw człowieka w wyniku niekonstytucyjnego przepisu to częste przypadki. W takich sytuacjach, skarga konstytucyjna staje się skutecznym narzędziem do walki o swoje prawa. Ponadto, przedstawiliśmy w opinii przed ETPC przebieg kryzysu konstytucyjnego w Polsce, począwszy od uchwalenia przez Sejm VII kadencji, w czerwcu 2015 r., nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

To kolejna tzw. „sędziowska sprawa” przed ETPC, której rozstrzygnięcie będzie miało istotny wpływ na standardy ochrony praw człowieka w Polsce, a także sprawne funkcjonowanie systemu sądownictwa. Wcześniej zaangażowaliśmy się w sprawę Ástráðsson przeciwko Islandii oraz sprawę sędziego Grzędy, dotyczącej wygaszenia kadencji sędziego wybranego do Krajowej Rady Sądownictwa, bez zapewnienia mu prawa do sądu.

Opinia przyjaciela sądu (łac. amicus curiae) jest formą wyrażenia poglądów przez organizację społeczną w toczącym się postępowaniu i może pomóc sądowi we wszechstronnym rozpatrywaniu sprawy. Składając opinię, organizacja społeczna nie opowiada się po żadnej ze stron postępowania i nie narzuca sądowi jakiegokolwiek rozstrzygnięcia. Helsińska Fundacja Praw Człowieka już od wielu lat stosuje praktykę składania opinii przyjaciela sądu w postępowaniach ważnych z punktu widzenia polepszenia standardów ochrony praw człowieka.

Do pobrania:

• Opinia przyjaciela sądu HFPC złożona przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
• Omówienie sprawy wraz z kalendarium przygotowane przez dr. Marcina Szweda, prawnika Programu Spraw Precedensowych HFPC
• Najważniejsze tezy opinii przyjaciela sądu HFPC

Powiązane sprawy:

• Ástráðsson przeciwko Islandii https://archiwum.hfhr.pl/wadliwe-powolanie-sedziow-zagraza-praworzadnosci-hfpc-sklada-amicus-curiae-w-sprawie-astradsson-przeciwko-Islandii/
• Grzęda przeciwko Polsce https://archiwum.hfhr.pl/trybunal-w-strasburgu-po-raz-pierwszy-zajmie-sie-sprawa-wygaszenia-kadencji-sedziego-wybranego-do-krs-hfpc-sklada-opinie-przyjaciela-sadu/