Prawa osób pozbawionych wolności w dobie koronawirusa – odpowiedź Centralnego Zarządu Służby Więziennej na pismo Fundacji

♦ 21 kwietnia br. Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwróciła się do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z wystąpieniem na temat praw osób pozbawionych wolności w czasie walki z pandemią koronawirusa.

♦ Według doniesień medialnych i informacji przekazywanych Fundacji przez osadzonych w jednostkach penitencjarnych i ich rodziny, warunki pozbawienia wolności w dobie COVID-19 są bardzo trudne.

♦ Dnia 18 maja br. do Fundacji wpłynęła odpowiedź Zastępcy Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, w której ustosunkowano się zadanych przez Fundację pytań.

Wystąpienie do CZSW

W dniu 21 kwietnia 2020 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwróciła się do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z pismem, w którym zapytała o obecną sytuację osadzonych, jak również funkcjonariuszy Służby Więziennej.

W przesłanym wystąpieniu HFPC pytała przede wszystkim o bezpieczeństwo sanitarne i higieniczne zarówno osadzonym, jak i funkcjonariuszy Służby Więziennej, a także procedurę działania w sytuacji wystąpienia charakterystycznych dla koronawirusa objawów oraz sposób przeprowadzania kwarantanny dla osób, które zgłaszają objawy. Fundacja poruszyła również kwestię przyjmowania do jednostek penitencjarnych osób mających zostać pozbawionymi wolności oraz problematykę związaną z posiedzeniami w sprawach należących do właściwości sądów penitencjarnych.

W piśmie do CZSW Fundacja zwróciła szczególną uwagę na potrzebę ochrony godności ludzkiej. HFPC poczyniła kilka systemowych uwag na temat gwarancji wynikających z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a w szczególności z art. 3 i 8 EKPCz. Jednocześnie zaprezentowano zalecenia Komitetu Przeciwdziałania Torturom oraz Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące osób osadzonych, a także ich praw i wolności w dobie pandemii koronawiusa.

Odpowiedź Zastępcy Dyrektora

18 maja 2020 r. do Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka wpłynęła odpowiedź Zastępcy Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, w której odniesiono się do zadanych pytań.

W odpowiedzi wskazano, że do osób pozbawionych wolności stosuje się dokładnie te same przepisy co do wszystkich obywateli Rzeczpospolitej Polskiej podejrzanych oraz zakażonych koronawirusem, a najważniejszym celem podejmowanych działań jest jak najskuteczniejsze zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby, szczególnie w izolacji penitencjarnej.

Jak wskazano w piśmie „W celu właściwej koordynacji i wsparcia wszelkich działań mających na celu zapewnienie właściwego poziomu bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, w dniu 2 marca 2020 r. Dyrektor Generalny Służby Więziennej wydał zarządzenie nr 20/20 w sprawie powołania zespołu do koordynowania działań podejmowanych w związku z zagrożeniem epidemiologicznym w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej. Efekty pracy zespołu stanowią podstawę do wydawania rekomendacji w określonych obszarach funkcjonowania jednostek”.

W związku z wejściem w życie Rozporządzenia RM z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U z 2020 r. poz. 566) Zastępca Dyrektora Generalnego SW pismem z dnia 2 kwietnia 2020 r. skierował do dyrektorów okręgowych SW polecenie dotyczące między innymi:

sposobu realizacji spacerów z uwzględnieniem zachowania zasady bezpieczeństwa epidemicznego;
ograniczenia do niezbędnego minimum realizacji czynności transportowych;
sposobu wykonania czynności transportowych z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa epidemicznego;
sposobu postępowania ze skazanymi odbywającymi terapię uzależnień po zakończeniu oddziaływań terapeutycznych, jak również kierowania do ośrodków diagnostycznych.

Sytuacja zarażenia

Do najważniejszych działań podjętych przez Służbę należy zaliczyć opracowanie w porozumieniu z Głównym Inspektoratem Sanitarnym algorytmu podstępowania w przypadku podejrzenia lub zakażenia koronawirusem, w przypadku, gdy brak jest wskazań do hospitalizacji osoby pozbawionej wolności przez szpital zakaźny. Co więcej, prowadzona jest ścisła współpraca pomiędzy jednostkami penitencjarnymi, a stacjami sanitarno-epidemiologicznymi.

Jak zauważono w piśmie, osadzeni podejrzani o zakażenie koronawirusem poddawani są kwarantannie, a o jej długości i miejscu odbywania decyduje Państwowy Inspektorat Sanitarny. W związku z przekazanymi zaleceniami, Służba Więzienna utworzyła dwa izolatoria na czas choroby i rekonwalescencji pacjentów. Kierowani są tam osadzeni z zakażeniem koronawirusem – skąpo-objawowi, którzy są w dobrym stanie ogólnym. Przetransportowanie i umieszczenie w ww. oddziale możliwe jest wyłączenie w sytuacji braku wskazań do umieszczenia w szpitalu

W piśmie podkreślono również, że funkcjonariusz, pracownicy oraz osadzeni są na bieżąco zapoznawani z wszelkimi procedurami profilaktycznymi rekomendowanymi przez GIS. Wszyscy ponadto zostali zapoznani z kryteriami WHO i Europejskiego Komitetu ds. Przeciwdziałania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu, dotyczącymi koronawirusa.

Co w zamian?

Zastępca Dyrektora Generalnego Służby Więziennej wskazał, że pomimo nakładanych na osadzonych ograniczeń podejmowane są działania rekompensujące. Zaliczono do nich:

zwiększenie osadzonym dostępności do bieżącej ciepłej wody oraz zintensyfikowanie liczby kąpieli (w miarę możliwości jednostki);
wydłużenie czasu rozmów telefonicznych (w uzasadnionych sytuacjach także na koszt SW), a w części jednostek, w porozumieniu z operatorami zwiększono liczbę aparatów telefonicznych oraz udostępnienie osadzonym, w szczególności tym, którzy nie posiadają własnych środków pieniężnych, dodatkowych kart telefonicznych;
zwiększenie możliwości skorzystania z komunikatora internetowego poprzez uruchomienie dodatkowych stanowisk;
zwiększenie częstotliwości rozmów, a przede wszystkim stworzenie odpowiednich warunków technicznych zwiększających przepustowość łącza internetowego;
wydłużenie czasu dostępu do energii elektrycznej w celach mieszkalnych w celu zwiększenia możliwości korzystania przez osadzonych pozbawionych wolności z radia i telewizji;
dostosowanie ofertę zajęć kulturalno-oświatowych do wprowadzonych ograniczeń;
wstrzymanie zajęć dydaktycznych w Centrach Kształcenia Ustawicznego, uwzględniając jednocześnie istniejące możliwości dostosowano prowadzenie nauczania słuchaczy CKU;
ograniczenie do niezbędnego minimum grupowych zajęć kulturalno-oświatowych, sportowych i terapeutycznych, ponadto, podjęto działania zmierzające do maksymalnego ograniczenia ruchu osadzonych na terenie jednostek.

W piśmie podkreślono również, że działania Służby Więziennej wsparte bardzo intensywnie przez MS w obszarze komunikacji z sądami, pozwoliły na wdrożenie sprawnego systemu orzekania przez Sądy Penitencjarne w sprawach o warunkowe przedterminowe zwolnienie, przerwę w odbywaniu kary oraz udzielanie zezwoleń na wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego i przyniosły bardzo oczekiwany i pożądany skutek. Obecnie wszyscy dyrektorzy okręgowi Służby Więziennej informują, że posiedzenia Sądów Penitencjarnych odbywają się bez żądanych przeszkód w większości jednostek penitencjarnych w formie wideo wokand.

Działania w tej sprawie są realizowane w ramach grantu Funduszu Obywatelskiego „Bezpieczeństwo a wolność. Prawa człowieka w czasie pandemii”, zarządzanego przez Fundację dla Polski.

Do pobrania:

Odpowiedź CZSW

Powiązane linki:

25.05.2020

1/1